«Ο Καπνοπώλης» του Ρόμπερτ Ζέετχαλερ

«O Καπνοπώλης» του Ρόμπερτ Ζέετχαλερ, μυθιστόρημα

Βιβλιοπαρουσίαση της Κατερίνας Λιβιτσάνου – Ντάνου

Το Μάη του 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΠΟΤΑΜΟΣ το μυθιστόρημα του Αυστριακού συγγραφέα Robert Seethaler, μεταφρασμένο από τις: Καρίνα Λάμψα και Παυλίνα Δηράνη.

Ο συγγραφέας γεννήθηκε στη Βιέννη, ζει και γράφει στη Βιέννη και το Βερολίνο, έχει βραβευτεί για σενάριο ταινίας, έχει γράψει μυθιστορήματα, μεταξύ των οποίων και το κοινωνικο-ιστορικό μυθιστόρημα «ο Καπνοπώλης» το 2013, που στην Ελλάδα εκδίδεται με την αρωγή της Ομοσπονδιακής Καγκελαρίας της Αυστρίας. Στις 280 σελίδες του βιβλίου συναντάμε τους ήρωες, που είναι άνθρωποι απλοί , αλλά οι δυνάμεις της Ιστορίας επιδρούν καθοριστικά στις ζωές τους, που χαρακτηρίζονται από σοφία, θάρρος και ανθρωπιά.

Καλοκαίρι του 1937, λίγο πριν ο Χίτλερ προσαρτήσει την Αυστρία. Ο 17χρονος Φραντς Χούχελ ζει με τη μάνα του στην καλύβα δίπλα στη λίμνη, σε ένα όμορφο χωριό της Αυστρίας και είναι ευτυχισμένος. Η ζωή όμως τον αναγκάζει να έρθει στη Βιέννη, κοντά στον Ότο Τρσνιεκ, έναν ιδιόρρυθμο Εβραίο καπνοπώλη, που προμήθευε πούρα και εφημερίδες την περιοχή. Ο ανάπηρος Ότο, που έχασε το πόδι του στα χαρακώματα του α΄ Παγκοσμίου πολέμου για την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία μετεξελίχτηκε κατά τους «τρόφιμους» του Metropol (που ήταν στο μεταξύ έδρα της Γκεστάπο) και το γείτονα κρεοπώλη σε «παραβάτη της δημόσιας τάξης και ησυχίας». Έτσι η ζωή του Φραντς κοντά του είχε πολλά απρόοπτα. Ο διάσημος καθηγητής Σίγκμουντ Φρόυντ, πελάτης του καπνοπώλη, γίνεται φίλος και συμβουλάτορας του Φραντς, που ατυχεί στο ζήτημα του έρωτα , μετά τη γνωριμία του με τη «μποέμ» Ανέζκα. Η συχνή ανταλλαγή επιστολών και καρτποστάλ με τη μητέρα του, οι βόλτες στο Πράτερ και τη μεγάλη ρόδα ή γενικά στη Βιέννη, οι συναντήσεις με τον Φρόυντ, η εργατικότητα στο καπνοπωλείο και η νοσταλγία της φτωχής του πατρίδας, η αγάπη για τον πατέρα του που δε γνώρισε, ο αποτυχημένος έρωτας, είναι για το νεαρό Φραντς μαθήματα ζωής.

Τι συμβαίνει όμως με τον Κόκκινο Έγκον, την Αζένκα, τον κρεοπώλη, την Γκεστάπο, τον καθηγητή Φρόυντ, το νεαρό Φραντς, τη μητέρα του , τον Ότο και γενικά με τις ζωές των ανθρώπων στη ναζιστική Βιέννη του 1938; Και στο τέλος, στα 1945 τι έχει απομείνει στη βιτρίνα του καπνοπωλείου, που ο Φραντς έβαζε κάθε πρωί χαρτιά με μηνύματα, βγαλμένα από τα όνειρα της νύχτας; Ερωτήματα που οι απαντήσεις τους δίνονται με την ανάγνωση του βιβλίου.

Με μια γλώσσα λιτή και κατανοητή, με λεπτομερείς και ζωντανές περιγραφές των χώρων στη Βιέννη και τα περίχωρα, με διαλόγους που δημιουργούν έντονα συναισθήματα, με αναφορά σε ιστορικά στοιχεία της εποχής που θυμίζουν κάποιες ανάλογες καταστάσεις στο σήμερα. Η μοίρα των ανθρώπων προδιαγεγραμμένη, ο αγώνας για επιβίωση δύσκολος και άλλες φορές ο ρατσισμός στο μεγαλείο του, με την ατομική αντίσταση να στέκεται απέναντι στις συλλογικές αποφάσεις!

Αξίζει να διαβαστεί «ο Καπνοπώλης», για να ταξιδέψει ο αναγνώστης στη Βιέννη του 1937-1938 και να αισθανθεί τυχερός, αν δεν αντιμετωπίζει τη φτώχεια και τη σκληρή βία, αν ζει μακριά από τα καθεστώτα αυταρχισμού και τέλος, για να πάρει τα δικά του μηνύματα για τη ζωή και τους ρυθμούς της, για τους λαούς και τους εκάστοτε ηγέτες τους…

Κατερίνα Λιβιτσάνου – Ντάνου


Πηγή