Σπύρος Ι. Φλογαΐτης: αποχαιρετισμός στο Σπύρο Σταύρο

Γράφει ο Σπύρος Ι. Φλογαΐτης

spyridon_flogaitisΑποδήμησε από τον κόσμο μας ο Σπύρος Σταύρος γιος του Ανδρέα και της Ζωής. Ένας Λευκαδίτης ευγενής που ελάχιστοι Λευκαδίτες γνώριζαν. Τελευταίος απόγονος της οικογένειας Σταύρου, που εγκαταστάθηκε στο νησί στα χρόνια του Morosini, μαζύ με τους Βαλαωρίτες, τους Τσαρλαμπάδες, τους Σουμήλα, τους Μπιτσιλήδες, τους Νίνα, και άλλους, που ήλθαν κυρίως από την περιοχή του Βάλτου και των Αγράφων αλλά και από την Κρήτη και τη βόρεια Ήπειρο για να αποτελέσουν, αμειβόμενοι από τους Ενετούς για τις υπηρεσίες τους προς τη Γαληνότατη με κτηματική περιουσία και κοινωνικό status, κεντρικό κορμό του Λευκαδίτικου αρχοντολογιού. Συγγένεψαν μεταξύ τους πολλές φορές σε διάφορους συνδυασμούς στα χρόνια που πέρασαν όπως επίσης ανταγωνίσθηκαν στον πολιτικό στίβο, εξασθενώντας βαθμηδόν οικονομικά, αφού εκείνα τα χρόνια ερχόσουν στην πολιτική πλούσιος και έφευγες φτωχός.

Η οικογένεια Σταύρου έφθασε στη Λευκάδα από την οθωμανική αντίπερα περιοχή χωρίς να γνωρίζουμε από ποια ακριβώς περιοχή καταγόταν. Το 1719 ο Αναστάσιος και ο Γεώργιος Σταύρος είναι τα πρώτα μέλη της οικογένειας που εγγράφονται στην αστική συσσωμάτωση (Comunità) της Λευκάδας. Η πρώτη μνεία μέλους οικογενείας Σταύρου στα ληξιαρχικά έγγραφα του Παντοκράτορα ανευρίσκεται στις 20 Σεπτεμβρίου 1729 και είναι για τον θάνατο του Σπύρου Σταύρου του Γεωργίου, ενώ από το 1738 έως το 1780 απονέμονται γαίες από τη βενετική διοίκηση σε διάφορα μέλη της οικογένειας Σταύρου. Το 1797 με την έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στη Λευκάδα ο Ανδρέας Σταύρος μετείχε της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβερνήσεως» του νησιού ενώ άλλα μέλη της οικογένειας υπηρέτησαν σε δικαστικές αρχές του νησιού. Ο Ανδρέας είχε σπουδάσει νομικά στο πανεπιστήμιο της Padova. Ο Ανδρέας Σταύρος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά τεκταινόμενα τα πρώτα χρόνια της Επτανήσου Πολιτείας αλλά και στη συνέχεια, καθώς υπηρέτησε το νησί του από διάφορες θέσεις. Ο δρ. Σπυρίδων-Γεώργιος-Περικλής Σταύρος, σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, τιμήθηκε από τον βασιλιά της Δανίας με τον τίτλο του ιππότη, ενώ το 1863 μετείχε της επιτροπής υπό τον Κωνσταντίνο Κανάρη, η οποία μετέβη στη Δανία προκειμένου να προσφέρει το στέμμα της Ελλάδας στον μετέπειτα βασιλιά Γεώργιο Α΄.

Οι Λευκαδίτες διακρίνονταν πάντοτε για μιαν αμφιθυμία στην πρόσληψη που είχαν για το αρχοντολόι τους, γιατί από τη μια μεριά οι εξαρτήσεις ήταν πολυποίκιλες, αλλά από την άλλη και η περηφάνια και δίψα για κοινωνική απελευθέρωση μεγάλη. Έτσι, ο κόμης Ιωάννης Βαλαωρίτης, ενώ ήταν από τους πρωτεργάτες της Εξέγερσης της Εξοχής Λευκάδος του 1819 κατά των Άγγλων, σπανίως μνημονεύεται, σε αντίθεση με τα λαϊκά στοιχεία εκείνου του μοναδικού γεγονότος για τα Επτάνησα αλλά, απ’ ότι φαίνεται από νεώτερες έρευνες, και για την Ελληνική ιστορία της παλιγγενεσίας γενικότερα.

Η οικογένεια Σταύρου είχε εκτεταμένη κτηματική περιουσία, και στα νεώτερα χρόνια ο Γιώργος Σταύρος ήταν ιδιοκτήτης, μεταξύ άλλων, του νησιού Σπάρτη, ο δε Ανδρέας Σταύρος της περιοχής του Άη Γιάννη του Αντζούση, έχοντας κεντρική αναφορά το κατέβασμα του λόφου της Φανερωμένης με την απόληξη του στο βράχο που σχίζει τη θάλασσα, και το μικρό παραδοσιακό σπίτι σαν σε αέναο ταξίδι στα κύματα της Δύσης.

Θυμάμαι ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης είχε επιθυμήσει να αγοράσει τον Άη Γιάννη, όμως ο Ανδρέας Σταύρος αρνήθηκε να το πουλήσει, σε οποιαδήποτε τιμή. Είχε μιαν ιδιόρρυθμη αντίληψη για την περιουσία του, που θεωρούσε υποχρεωμένος να τη διαχειρισθεί όπως την παρέλαβε διασώζοντας τη μοναδική ομορφιά της, ως κοινό αγαθό ολόκληρης της κοινωνίας και όχι απλά ως προσωπική του περιουσία.

Ο Ανδρέας Σταύρος είχε την τύχη να παντρευτεί τη Ζωή Φίλιππα, από οικογένεια εμπόρων με καταγωγή από τη Ζαβέρδα, μιαν όμορφη γυναίκα, πραγματική αρχόντισσα στην εκφορά της προσωπικότητάς της, τους τρόπους της, και συγχρόνως την ίδια σεμνότητα που χαρακτήριζε όλο τον κόσμο τους στον Άη Γιάννη και στην Πόλη, κοντά στην Παναγία των Ξένων.

Για μένα, η Ζωή Σταύρου ήταν η θεια Ζωή και ο σύζυγός της, ο μπάρμπ’ Ανδρέας, γιατί ήταν θεία της μάνας μου Πιπίνας, επίσης από τη Ζαβέρδα. Για το λόγο αυτό όλα τα παιδιά, από τα παιδικά μας χρόνια, αγαπήσαμε την οικογένεια και μάθαμε πολλά από την έντονη προσωπικότητα της Λένας, κόρης τους, όπως και τη μετρημένη εκφορά της προσωπικότητας του Σπύρου, που πέρασε όμως τα λευκαδίτικα χρόνια μου στην Αθήνα, εργαζόμενος ως στέλεχος της ΔΕΗ.

Στον Άη Γιάννη έζησε η μάνα μου ίσως τις πλέον ονειρεμένες στιγμές της ζωής της το 1944 με το τέλος του Πολέμου, γιατί η γιαγιά μου την έστειλε στην ανεψιά της για να είναι μακριά από τα γεγονότα της ανασφάλειας της περιόδου. Ήταν τότε που την πρόσεξε ο πατέρας μου, Δικηγόρος και Γενικός Γραμματέας της Πολιτικής Διοίκησης Λευκάδος, και τη ζήτησε σε γάμο. Όπως έλεγε, τότε η γιαγιά μου Σπυριδούλα Στάχτιαρη καμάρωνε για το γαμπρό που πήρε, μη γνωρίζοντας ότι είχε ψωνίσει από σβέρκο!

Ο Σπύρος διάλεξε να υπηρετήσει το μοναδικό αυτό τοπίο και το έκανε σκοπό και περιεχόμενο της ζωής του, με πολλές γλυκές αναμνήσεις από τη μάνα μου κάθε φορά που τα λέγαμε, αλλά και βαθειά γνώση ιστορίας, φιλοσοφίας, μεταφυσικής, κλπ. Έζησε μια μοναδική ζωή, συνήθως μόνος με λίγους φίλους, και σεμνότητα, τόσο που όταν έφυγε από τον κόσμο, η κοινωνία της Πόλης μας κατάλαβε ότι έφυγε ένας σπουδαίος άνθρωπος, αλλά δεν τον ήξερε στ’ αλήθεια.

Η περιπλάνησή μου στη ζωή μου στέρησε, όπως ξέρουν οι φίλοι μου, τις πολλές μικρές χαρές και την απόλαυση στιγμών απλών και ανθρώπινων, όπως η απόλαυση της μοναδικής προσωπικότητας του σεμνού άρχοντα που τιμούσε τη συγγένειά μας με τόση ευγένεια.

Θα μου λείψει και θα μας λείψει ο Σπύρος που δεν πρόλαβα να χορτάσω την προσωπικότητά του, η οποία όμως, φρόντισε ο ίδιος εγκαίρως, θα διαιωνισθεί με το αποτύπωμά της πάνω στο βράχο, στα κυπαρίσσια, τα βότσαλα του Άη Γιάννη.

Σπυρίδων Ι. Φλογαΐτης

Με την ευγενική ιστορική τεκμηρίωση της ερευνήτριας Χριστίνας Παπακώστα

Tags:Σπύρος ΣταύροςΣπυρος Φλογαϊτης


Πηγή