Τα μάρμαρα του Παρθενώνα και το ρολόι του λόρδου Εlgin

Όλοι μιλούν γιὰ τὰ κλεμμένα μάρμαρα της Ακρόπολης από τον λόρδο Elgin στις αρχές τοῦ 19ου αιώνα. Φωνές από αιώνες αξιώνουν την επιστροφή τους στον δικό τους τόπο, εκεί από όπου αποκόπηκαν βίαια και μεταφέρθηκαν σε ξένο τόπο.

Η Βρετανία όμως τα θεωρεί ιδιοκτησία της από τη στιγμή που ως λάφυρα αρπαγής μεταφέρθηκαν εκεί. Μα πού στηρίζεται; Μήπως οι Βρετανοί πιστεύουν, πως το αντίτιμο ενός ρολογιού, δώρου στους Αθηναίους εκ μέρους του Elgin, είναι ισάξιο των μαρμάρων;

Ο Άντολφ Έλλισσεν, γνωστός ήδη στο Άρωμα Λευκάδας από την «Απόβαση γερμανικών στρατευμάτων το έτος 1685 στον Αστακό», εκφράζοντας ποιητικά την αγανάκτησή του για την αρπαγή των γλυπτών υπαινίσσεται σε ποίημά του με καυστική ειρωνεία τη φαιδρότητα της δωρεάς ρολογιού από τον Elgin στους Αθηναίους – ως «αντίδωρο» ή «αποζημίωση», αναρωτιόμαστε.

Στην ποιητική συλλογή του «Αθήνα – Κύκλος σονέττων», που εξεδόθη ως πρώτο βιβλίο στη γερμανική γλώσα στην Αθήνa το 1838, όταν ο Έλλισσεν ως νεαρός φοιτητής επεσκέφθηκε την Ελλάδα και ενθουσιάστηκε από τα αρχαία μνημεία, περιέχεται και το εδώ σε μετάφραση παρατιθέμενο τετράστιχο, αφιερωμένο στην αρπαγή των μαρμάρων και στο… ρολόι του Elgin. Ο ποιητής, απευθυνόμενος στους Έλληνες, τους παροτρύνει επιτακτικά, να κυττάζουν το ψηλά στημένο ρολόι, μήπως έφτασε η ώρα, να απαιτήσουν «όσα του Φειδία η μεγαλοφυΐα δεν δημιούργησε για τη Βρεττανία»:

ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ELGIN

Θησαυρούς αιωνιότητας άρπαξε ο Σκωτσέζος, αλλά σάς έδωσε το ρολόι,
που δείχνει πιστά το λεπτό αντί για τις χιλιετηρίδες.
Κυτάξτε προς τα πάνω, Έλληνες, μήπως είναι ώρα ν᾽ απαιτήσετε πάλι,
όσα του Φειδία η μεγαλοφυΐα δεν δημιούργησε για τη Βρεττανία.

Σημείωση

Η ιστορία του ρολογιού και του πύργου έχει ως εξής: Ο λόρδος Elgin μετά την αρπαγή των γλυπτών του Παρθενώνα χάρισε πραγματικά το 1811 στους Αθηναίους ένα ρολόι. Αυτοί ἔχτισαν το 1814 στην αγορά της πόλης έναν πύργο, στον οποίο εντοιχίστηκε το ρολόι του. Μετά την καταστροφή του ρολογιού κατά την επανάσταση, χάρισε στους Αθηναίους ο βασιλιάς Λουδοβίκος της Βαυαρίας ένα νέο ρολόι, που τοποθετήθηκε στην ίδια θέση.

Ο Πύργος του Ελγίνου, όπως και όλη η αγορά, έπεσε θύμα πυρκαγιάς το 1884. Την εδώ δημοσιευόμενη φωτογραφία του πύργου και της λατινικής επιγραφής, η οποία μαρτυρεί το όνομα του δωρητή και το έτος οικοδόμησης του πύργου, χρωστούμε στο δημοσιέυμα του Β. Χ. Πετράκου, «Ιδεογραφία», Αρχαιολογική Εφημερίς, (1987), σελ. 138. Όπως αναφέρει ο Πετράκος, η σπασμένη μαρμάρινη επιγραφή έχει διασωθεί και βρίσκεται στο Μουσείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας. Στη φωτογραφία υψώνεται στο βάθος ο Πύργος του Ελγίνου και κάτω η διασωθείσα επιγραφή.

Παρασκευή Σιδερά-Λύτρα

Η Παρασκευή Σιδερά – Λύτρα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κανδήλα, φοίτησε στο Γυμνάσιο Λευκάδας. Σπούδασε στη Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και μετεκπαιδεύτηκε στο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαιδεύσεως. Σπούδασε κατόπιν στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Γοττίγγης Κλασσική Φιλολογία, Παιδαγωγική και Ψυχολογία.
Δίδαξε σε σχολεία στην Ελλάδα και στη Γερμανία και τελευταία Νεοελληνική Γλώσσα ως εντεταλμένη στο Πανεπιστήμιο της Γοττίγγης. Έχει δημοσιεύσει σε περιοδικά άρθρα και βιβλιοκρισίες και έχει μεταφράσει θεωρητικά και λογοτεχνικά έργα από τα γερμανικά στα ελληνικά και αντιστρόφως.
Κάτοχος του κρατικού βραβείου μετάφρασης έργου ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα 2007.

Tags:λόρδος Elginμάρμαρα του ΠαρθενώναΠαρασκευή Σιδερά-Λύτρα


Πηγή