Τελικά, κάηκαν οι Μυκήνες και, αν ναι, πόσο; Διότι εν έτει 2020 δεν μπορείς να είσαι τελικά για τίποτε σίγουρος, όταν αντιμετωπίζεις αναρτήσεις και «ρεπορτάζ» συχνά καθοδηγούμενα ή εγκάθετα ή του συμφέροντος. Το είδαμε και την ημέρα της φωτιάς, Κυριακή 30 Αυγούστου, στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών.
Αυτοψία λοιπόν, έτυχε να βρεθώ εν μέσω διακοπών στα πάτρια, άφησα μερικά 24ωρα να ξεκαπνίσει ο χώρος (διότι την Κυριακή το βράδυ η μυρωδιά του καμένου ήταν ακόμη έντονη, χιλιόμετρα μακριά) και επισκέφτηκα, ως τουρίστας παρέα με ένα κινητό, τον χώρο σήμερα, Τετάρτη 2 Σεπτεμβρίου.
Η ευθύνη της πυροσβεστικής
Απάντηση στο «τις πταίει», κόντρα σε επιχειρήματα, πούσι και λογύδρια υπουργών, δημάρχων και άλλων φορέων, ύστερα από αρκετή κουβέντα με ντόπιους, με υπαλλήλους του χώρου και με ξεναγούς, υπάρχει και εννοείται ότι η ευθύνη είναι πολυσυλλογική.
Οι περισσότερες μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι παρά τα «20 με 25 τηλέφωνα», ως ελέχθη χαρακτηριστικά, προς την πυροσβεστική, η καθυστέρηση ήταν μεγάλη: άργησαν 40 ως και 45 λεπτά τα πυροσβεστικά, με τη φωτιά να ξεκινά χαμηλά, κάτω από τον αρχαιολογικό χώρο, σε ένα φαράγγι.
Ψάχνοντας το θέμα, ενημερώθηκα (ανεπίσημα) ότι πυροσβεστικό υπάρχει, γενικώς, στον χώρο αλλά «απλά περνάει, δεν μένει μόνιμα εδώ». Προφανώς είναι απαιτητέα τοποθέτηση της τοπικής Πυροσφάλειας για το θέμα, σήμερα πάντως το έβλεπε κανείς, παρκαρισμένο στον χώρο.
Λογικό μετά από μια πυρκαγιά, πάντα υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης ακόμη και ημέρες μετά.
Καθυστέρηση λοιπόν. Και όντως, αν είχαν σπεύσει νωρίτερα τα πυροσβεστικά, ακόμη και από τα αεροπλάνα και ελικόπτερα που έσπευσαν, η φωτιά θα είχε περιοριστεί διότι ξεκίνησε από χαμηλά, εκεί όπου φυσικά υπάρχουν αρχαιολογικές ανακαλύψεις.
Ουδείς λόγος να ψεύδεται βέβαια κανείς: και πυρκαγιά ξέσπασε (για άγνωστο λόγο, αλλά με… 55 βαθμούς υπό ήλιον στην Αργολίδα, Αύγουστο μήνα, εύκολα ξεσπά), και κάηκε ο χώρος. Ναι, και εντός της Ακρόπολης των Μυκηνών. Ο φακός είναι αδιάψευστος μάρτυρας, ως θα δείτε και παρακάτω.
Η φωτιά, εκμεταλλευόμενη την αργοπορία της πυροσβεστικής, εξαπλώθηκε στις πλαγιές των δύο βουνών και κατόπιν… γύρισε προς τον αρχαιολογικό χώρο, ελέω του αέρα. Στο φόντο της φωτογραφίας, είναι εμφανές.
Γιατί όμως; Διότι εκείνη τη μέρα δεν υπήρχε πυροσβεστικό όχημα στον χώρο, καθότι ήταν «μια δύσκολη ημέρα, σε κίτρινο συναγερμό λόγω των ανέμων».
Τι συνέβη επομένως και, ενώ η κινητοποίηση ήταν η ενδεδειγμένη, η φωτιά κατέκαψε τον αρχαιολογικό χώρο; Τα στελέχη της Πυροσβεστικής απαντούν ότι οι άνεμοι άλλαζαν συνεχώς διεύθυνση και ότι η χαμηλή βλάστηση οδήγησε στη γρήγορη εξάπλωση της πυρκαγιάς.
«Ευτυχώς έχουμε… κορωνοϊό»
Προ διετίας στο Μάτι, όπου μένω σχετικά κοντά, οι ντόπιοι εν μέσω θρήνου για τους αγαπημένους τους, σκέφτονταν ότι ήταν ευτύχημα που η καταστροφή έλαβε χώρα ημέρα Δευτέρα και όχι Κυριακή: θα είχαμε θρηνήσει δεκαπλάσια θύματα – και το επιβεβαιώνω. Από το Μάτι τότε, ημέρα Κυριακή, δεν μπορούσες καν να περάσεις…
Το (πρώτο) ευτύχημα στην περίπτωση των Μυκηνών είναι ότι είμαστε, ως χώρα, ως πλανήτης, εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού. Εξ ου και υπήρχαν, την ώρα που ξέσπασε η πυρκαγιά, μόνο 120-150 τουρίστες και όχι αρκετοί παραπάνω. Ως και 800-900 θα μπορούσε, μια όμορφη ζεστή Κυριακή του Αυγούστου σε έναν από τους πλέον αναγνωρίσιμους αρχαιολογικούς τόπους της Γης.
Και όποια εκπαίδευση κι αν έχουν περάσει οι εργαζόμενοι στον χώρο αναφορικά με crisis management σε περιπτώσεις φωτιάς, δεν αρκεί αν η φωτιά εξαπλωθεί. Ως και έγινε.
Δεν κάηκε η Πύλη των Λεόντων
Εγινε viral η φωτογραφία με την Πύλη των Λεόντων μαυρισμένη, καμένη. Αλλά όχι, δεν κάηκε. Πρώτη φωτό (πειστήριο Α, ρε παιδί μου), σημερινή, από το κινητό μου).
Η Πύλη των Λεόντων είναι η κύρια είσοδος της Ακρόπολης των Μυκηνών, του κύριου κέντρου του Μυκηναϊκού Πολιτισμού, κατασκευάστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα π.Χ., κατά τη διάρκεια της δεύτερης επέκτασης των οχυρώσεων στις Μυκήνες όταν βασιλιάς ήταν ο Ατρέας (τη μάσκα του οποίου έλεγαν ότι βρήκαμε, αλλά δεν ανήκει στον εν λόγω).
Πειστήριο Β, φωτογραφία της πύλης από τη wikipedia, με τα ίδια, σκούρα χρώματα. Ετσι ήταν πάντα. Μετά από μια φωτιά, νομίζεις ότι κάηκε αλλά όχι. Για να τα λέμε όλα. Φωτογραφία του 2008.
Η Πύλη των Λεόντων δεν κάηκε, διότι η φωτιά έφτασε μεν κοντά, προς τα δεξιά, αλλά όχι με τόσο καπνό ώστε να μαυρίσει. Το έλεγξα εξονυχιστικά…
Βεβαίως, αν και είχε διαδοθεί ότι τις πρώτες ημέρες μετά τη φωτιά η είσοδος θα ήταν δωρεάν για τους επισκέπτες, κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε. Και ξεχνώντας τη δημοσιογραφική μου κάρτα στην Αθήνα, πλήρωσα και είπα και «ευχαριστώ»…
Για την Πύλη των Λεόντων, οφείλω να το πω, είχε ποστάρει σχετικά η Αγγελική Κοτταρίδη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας. Στην ανάρτησή της η αρχαιολόγος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι αιτία της γκριζάδας “είναι η φυσική οξείδωση των λίθων”.
Ν.Μποζιονέλος