Κοινωνία Το μοναδικό Πάσχα στην Κέρκυρα!
Σε κανέναν άλλο τόπο δεν βιώνει κανείς τόσο έντονα την ατμόσφαιρα του Πάσχα, όσο στην Κέρκυρα.
Τόσο τα τοπικά έθιμα, γνωστά τοις πάσι για την κατανυκτική τους ατμόσφαιρα, όσο και οι έντονες επιδράσεις από το εξωτερικό στο νησί, καθιστούν την Κέρκυρα πόλο έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο.
Στο κλίμα των ημερών, πλήθος κόσμου κατεβαίνει για μία βόλτα το βράδυ στο Λιστόν, όπου βλέπουν τα φανάρια που φέγγουν με ένα μοβ πένθιμο φως.
Μεγάλη Πέμπτη στην Κέρκυρα
Πλήθος κόσμου στέκεται την Μ. Πέμπτη, κάτω από τα γραφεία της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας “Παλαιάς” προκειμένου να παρακολουθήσει την τελική πρόβα της Φιλαρμονικής.
Ένα έθιμο που έρχεται από παλιά και συγκεντρώνει πάντα το ενδιαφέρον ντόπιων και επισκεπτών, που απολαμβάνουν τους ήχους της πρόβας της “Παλαιάς” ενόψει των εμφανίσεων της Μ. Παρασκευής και του Μ. Σαββάτου.
Μεγάλη Παρασκευή στην Κέρκυρα
Η ημέρα των περιφορών των επιταφίων που σε μερικές εκκλησίες της πόλης γίνονται την ημέρα, ενώ στα χωριά το βράδυ της Παρασκευής προς το Σάββατο.
Οι περιφορές των επιταφίων της Μεγάλης Παρασκευής στην Κέρκυρα έχουν διαφορετικό χρώμα και ακολουθούν κάποιου είδους ιεροτελεστία που κάνουν το γεγονός πιο εντυπωσιακό, οι πομπές των επιταφίων βγαίνουν με καθορισμένη σειρά από κάθε Ναό και διασταυρώνονται όλες στο κέντρο της Πόλης.
Από το ναό της Παναγίας Σπηλαιώτισσας του Νέου φρουρίου βγαίνει ο πρώτος επιτάφιος και μετά ακολουθούν όλοι οι άλλοι με τελευταίο και πιό μεγαλοπρεπή αυτόν της Μητροπόλεως, που βγαίνει μετά τις 10 το βράδυ και συνοδεύεται από τις τρεις Φιλαρμονικές, Βενετσιάνικα φανάρια (Μανουάλια), τα λάβαρα, τα φλάμπουρα να είναι στραμμένα στο πλάϊ σε ένδειξη πένθους, Χορωδία και χιλιάδες πιστών με αναμμένα κεριά.
Η πομπή ακολουθεί τη διαδρομή από την Μητρόπολη, ανηφορίζει τα Μουράγια (οδός Αρσενίου) και μέσα από την Πύλη των Ανακτόρων βγαίνει στην Σπιανάδα και από εκεί στο ιστορικό κέντρο της πόλης.
Οι 3 παλιότερες Φιλαρμονικές της πόλης συνοδεύουν καθ`όλη την διαδρομή παίζοντας η κάθε μία συγκεκριμένο πάντα κομμάτι, η Κόκκινη που είναι η «Παλαιά» Φιλαρμονική παίζει το Adagio του Albinoni, η Μπλέ δηλαδή η Φιλαρμονική «Μάντζαρος» την Marcia Funebre του G. Verdi, και η Φιλαρμονική «Καποδίστριας» την Elegia Funebre, την Sventura του Mariani και το πένθιμο εμβατήριο του Chopin.
Περιφορές Επιταφίων
- 12:30 Ι.Ν. Αγίας Ειρήνης (Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο)
Ι.Ν. Αγίου Αρτεμίου (Αστυνομική Διεύθυνση- Παλαιό Νοσοκομείο) - 14:00 Ι.Ν. Παντοκράτορος (Καμπιέλο)
Ι.Ν. Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης (Νέο Φρούριο). Οργάνωση: Ναυτικός Σταθμός Κέρκυρας - 15:30 Ι.Ν. Αγ. Νικολάου των Λουτρών (Πύλη Αγ. Νικολάου). Οργάνωση: Δ.Ο.Π.Α.Π. – Π.Ε. Προσκόπων Κέρκυρας
- 16:00 Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Παλαιό Φρούριο). Οργάνωση: Οργανισμός Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων
- 16:30 Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονος (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο)
- 17:00 Ι. Μονή Αγ. Ευφημίας (Mon Repos)
- 17:15 I.N. Υ.Θ. Οδηγήτριας – Παναγιοπούλα (Πόρτα Ρεμούντα). Οργάνωση: Φορέας Κορφιάτικης Έκφρασης
- 17:30 Ι. Μονή Υ.Θ. Κασσωπίτρας (Φιγαρέτο)
Ι.Ν. Αναλήψεως (Ανάληψη)
Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Μαντούκι) - 18:00 Ι.Ν. Αγ. Πάντων (Πόλεως)
Ι.Ν. Αναστάσεως (Α ́ Δημ. Νεκροταφείο)
Ι.Μονή Αγ. Θεοδώρων (Στρατιά) - 18:30 Ι.Ν. Αγ. Σοφίας (Εβραϊκή)
Ι.Ν. Αγ. Παρασκευής (Πόρτα Ρεμούντα) - 19:00 Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου (Σπηλιά)
Ι.Ν. Αγ. Τριάδος (Γαρίτσα)
Ι.Ν. Αγ. Κων/νου και Ελένης (Κουλίνες)
Ι.Ν. Κοιμήσεως Υ.Θ. Μαμάλων (Λόφος Κογεβίνα) Ι.Ν. Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου (Γαρίτσα) - 19:15 Ι.Ν. Αγ. Ελευθερίου (Κοφινέτα) Ι.Ν. Υ.Θ. Βλαχερνών (Γαρίτσα)
- 19:30 Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνος Σαρόκου (Κωτσέλα) Ι.Ν. Αγίων Τριών Μαρτύρων (Γαρίτσα)
- 19:30 Ι.Ν. Υ.Θ. Φανερωμένης / Παναγία των Ξένων (Πλακάδα του Αγίου)
- 20:00 Ι.Ν. Αγ. Βασιλείου (Πίνια)
Ι.Ν. Αγ. Ιωάννου του Λάζου (Κεφαλομάντουκο) Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρου (Ποταμός)
Ι.Ν. Αγ. Νικολάου Αλυκών (Αλυκές) - 20:15 Ι.Ν. Αγ. Νικολάου των Γερόντων (Καμπιέλο)
- 20:30 Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Πιάτσα)
- 20:45 Ι.Ν. Αγίων Ιακώβου & Χριστοφόρου (Καθολική Μητρόπολη / Duomo)
- 21:00 Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνος. Περιφορά του Επιταφίου μέσα στο Ναό, υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας
- 22:00 Ι.Ν.Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης, Μητροπολιτικός Ναός (Σπηλιά)
Μεγάλο Σάββατο στην Κέρκυρα
Στις 09:00 γίνεται η Λιτάνευση του Ιερού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος και περιφορά του Επιταφίου του Ιερού Ναού Του. Πρόκειται για την αρχαιότερη λιτανεία του Αγίου, που πραγματοποιείται σε ανάμνηση της θαυματουργικής απαλλαγής του νησιού από τη σιτοδεία, πιθανόν το έτος 1553. Κατά παλαιότατη παράδοση, επειδή το πρωί του Μ. Σαββάτου συνεχίζεται το πένθος της Μ. Παρασκευής, περιφέρεται και ο Επιτάφιος του Ι.Ν., ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι ο Άγιος Σπυρίδων λιτανεύεται σε θέση προεξάρχοντος Επισκόπου, δηλαδή προηγείται του Επιταφίου, ακολουθώντας τη βυζαντινή λατρευτική τάξη και ιδιαίτερα εκείνη της Βασιλεύουσας.
Στην περιφορά συμμετέχουν οι μπάντες και των τριών Φιλαρμονικών της πόλης, οι οποίες αποδίδουν τη διασκευή του πένθιμου εμβατηρίου από την όπερα «Amleto» του Ιταλού συνθέτη Franco Faccio (Παλαιά), το πένθιμο εμβατήριο «Calde Lacrimae» [Καυτά Δάκρυα] του επίσης Ιταλού συνθέτη de Michellis (Mπλε) και τη διασκευή του πένθιμου εμβατηρίου από την «Ηρωική Συμφωνία» του Beethoven (Καποδίστριας). Το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος, μετά τη λιτάνευσή Του στην πόλη, τοποθετείται στη θύρα για τριήμερο προσκύνημα. Πρόκειται για μια επίσης παλαιότατη παράδοση, που πιθανότατα έχει τις ρίζες της στην Κωνσταντινούπολη, όταν ακόμη βρισκόταν το σκήνωμα του Αγίου στον εκεί Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων. Μάλιστα, στα χρόνια της Βενετοκρατίας, οι μέρες που ήταν «ο Άγιος στη θύρα», θεωρούνταν μέρες ασυλίας.
Η πρώτη Ανάσταση
11:00 Μετά το πέρας της λιτανείας, τελείται ο Εσπερινός της Αναστάσεως στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό και κανονικά, όταν ο Μητροπολίτης ψάλλει τον στίχο «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν…» οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της πόλης σημαίνουν χαρμόσυνα και από τα μπαλκόνια των σπιτιών οι κάτοικοι ρίχνουν τα παλιά πήλινα δοχεία. Πρόκειται για το έθιμο της «Πρώτης Ανάστασης» με τη ρίψη των «μπότηδων». Οι ρίζες αυτού του εθίμου είναι πολύ παλιές. Ίσως με τον κρότο από το σπάσιμο να συμβολίζεται η νίκη της ζωής επί του θανάτου. Οι Κερκυραίοι σ’αυτήν την τοπική παράδοση αποδίδουν χριστιανικό περιεχόμενο, αναπαριστώντας αλληγορικά τον Αναστάσιμο λόγο του προφήτη «ἵνα συντρίψω αὐτούς, ὡς σκεύη κεραμέως».
11:01 Στην περιοχή της Πίνιας (Κουκουνάρα), στο παλαιό εμπορικό κέντρο της πόλης, τα τελευταία χρόνια αναβίωσε το έθιμο της «Μαστέλας». Σ’ ένα στολισμένο με μυρτιές και κορδέλες βαρέλι γεμάτο νερό, οι περαστικοί ρίχνουν κέρματα, κάνοντας μια ευχή. Με την αναγγελία (κωδωνοκρουσίες) της πρώτης Ανάστασης, ο πρώτος που βουτάει στη «Μαστέλα» λαμβάνει και το περιεχόμενό της, δηλαδή τα κέρματα και το… μπουγέλο. Η εκδήλωση οργανώνεται από τον Οργανισμό Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων (Ο.Κ.Ε.).
21:00 Ακολουθία της Πασχαλινής Αγρυπνίας στον Καθεδρικό Ναό των Καθολικών (Duomo), με συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου και πολυφωνικής χορωδίας, χοροστατούντος του Σεβ. Αρχιεπισκόπου των Καθολικών κ. Ιωάννη Σπιτέρη. Η τελετή ολοκληρώνεται στις 23:00.
22:00 Υποδοχή Αγίου Φωτός του Παναγίου Τάφου. Πραγματοποιείται στο Πεντοφάναρο (Λιστόν) με την παρουσία των τοπικών Αρχών. Το Άγιο Φως μεταφέρεται στον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής, όπου αρχίζει η Ακολουθία της Αναστάσεως του Κυρίου, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτη Κερκύρας κ.κ. Νεκταρίου. Τελευταία, έχει καθιερωθεί η τελετή παραλαβής του Αγ. Φωτός από τον καθολικό Αρχιεπίσκοπο, ο οποίος διακόπτει τη Λειτουργία για να παραλάβει από τα χέρια του ορθόδοξου Μητροπολίτη το Άγιο Φως, στην πομπή προς το Ναό της Αγ. Παρασκευής στην Πόρτα Ρεμούντα.
23.00 Έναρξη Ακολουθίας Παννυχίδος Αναστάσεως στον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής, κοντά στην Πάνω Πλατεία.
23:40 Aπό τον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής μετάβαση στο «Πάλκο» της Πάνω Πλατείας για την τελετή της Αναστάσεως, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτη Κερκύρας κ.κ. Νεκταρίου. Εκεί τελείται η Ανάσταση και ψάλλεται το «Χριστός Ανέστη», με τις τρεις Φιλαρμονικές της πόλης να παιανίζουν ταυτόχρονα το εμβατήριο «Γραικοί» μέσα σε μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα.
Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία τελείται τη νύχτα στους Ιερούς Ναούς: Αγίων Πάντων, Παναγίας των Ξένων, Αγ. Ιάσονος και Σωσίπατρου, Αγ. Τριών Μαρτύρων, Κοιμήσεως Υ.Θ. Μαμάλων, Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης (Κουλίνες), Αγ. Πάντων Γουβιών και στις Ιερές Μονές: Υ.Θ. Πλατυτέρας, Αγ. Ευφημίας, Υ.Θ. Κασσωπίτρας (Κανόνι) και Αγ. Θεοδώρων (Στρατιά).
Κυριακή του Πάσχα στην Κέρκυρα
Την Κυριακή του Πάσχα (Λαμπριά) σε κάθε Εκκλησία γίνεται περιφορά της Ανάστασης.
Στα έθιμα και στην παράδοση των Κερκυραίων δεν υπήρχε το σούβλισμα του οβελία, οι Κερκυραίοι συνήθιζαν το μεσημέρι του Πάσχα να τρώνε αυγολέμονο με 2-3 είδη κρεατικών, για να συνηθίσει καλύτερα ο οργανισμός το κρέας μετά από τη νηστεία και το αρνί το έψηναν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Αυτό βέβαια έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και έχει εναρμονιστεί με τις συνήθειες της υπόλοιπης Ελλάδας.
Ακολουθούν και άλλες εκδηλώσεις το απόγευμα της Κυριακής, όπως η Ακολουθία της «Αγάπης», περιφορές εικόνων, Λιτανείες σε διάφορα μέρη του νησιού μέχρι και την δεύτερη Κυριακή του Πάσχα (Κυριακή του Θωμά) όπου γίνονται περιφορές εικόνων και Λιτανείες σε όλα σχεδόν τα χωριά του νησιού.
Οι «Ταμένοι»
Οι «Ταμένοι» της Κυριακής της Λαμπριάς δίνουν το ραντεβού τους από νωρίς το πρωί και παρακολουθούν τις περιφορές των εικόνων της Αναστάσεως. Παλιοί αλλά και νέοι Κερκυραίοι ανταλλάσσουν ευχές και πειράγματα, ενώ κλείνουν το ραντεβού τους για τον επόμενο χρόνο.
